1. Nguyên tắc điều trị mất ngủ trong mùa hè

Trong Đông y, nguyên tắc điều trị mất ngủ vào mùa hè tập trung vào việc “thanh tâm, giáng hỏa, an thần, dưỡng âm”. Mùa hè là mùa của Hỏa, dương khí thịnh vượng, dễ làm bốc hỏa lên tạng tâm, gây ra chứng “tâm hỏa nhiễu thần”.

Khi tâm hỏa vượng, người bệnh thường có triệu chứng bứt rứt, khó chịu, miệng khô, họng khát, tiểu vàng, đại tiện táo, đặc biệt là khó ngủ, ngủ không sâu giấc, hay mộng mị.

Đồng thời, nhiệt độ cao làm cơ thể đổ mồ hôi nhiều, tân dịch hao tổn, dẫn đến âm hư, huyết hư, khiến tâm không được nuôi dưỡng đầy đủ, thần không được an trú, càng làm tình trạng mất ngủ trầm trọng hơn.

2. Nguyên lý tác dụng của trà thảo dược

Các loại trà thảo dược giúp ngủ ngon trong mùa hè hoạt động dựa trên các nguyên lý sau:

Thanh tâm, giáng hỏa: Nhiều loại thảo dược có tính mát, vị đắng hoặc hơi đắng, có tác dụng thanh nhiệt, giáng hỏa ở tâm. Khi tâm hỏa được thanh trừ, sự bứt rứt, lo âu sẽ giảm bớt, giúp tinh thần được thư thái, dễ đi vào giấc ngủ hơn.

An thần, định chí: Các thảo dược này thường chứa các hoạt chất có tác dụng trấn tĩnh thần kinh, làm dịu hệ thần kinh trung ương, giảm căng thẳng, lo âu. Chúng giúp điều hòa các xung động thần kinh, đưa cơ thể vào trạng thái thư giãn, tạo điều kiện thuận lợi cho giấc ngủ sinh lý.

Dưỡng âm, sinh tân: Mùa hè cơ thể dễ mất nước và tân dịch. Một số thảo dược có khả năng dưỡng âm, sinh tân dịch, giúp bồi bổ phần âm của cơ thể, làm dịu nội nhiệt, từ đó hỗ trợ an thần và cải thiện giấc ngủ.

Bổ khí huyết: Đối với những trường hợp mất ngủ do khí huyết hư suy (đặc biệt là sau khi đổ mồ hôi nhiều), một số thảo dược có tác dụng bổ khí, dưỡng huyết, giúp tâm được nuôi dưỡng đầy đủ, thần khí sung túc, giấc ngủ sẽ ổn định và sâu hơn.

3. Các loại trà thảo dược giúp ngủ ngon trong mùa hè

Dựa trên nguyên lý thanh tâm, giáng hỏa, an thần, dưỡng âm của Đông y, có nhiều loại thảo dược được sử dụng rộng rãi để cải thiện giấc ngủ, đặc biệt phù hợp trong mùa hè.

Dưới đây là một số loại trà thảo dược tiêu biểu và cách sử dụng:

3.1. Trà tâm sen

Đặc điểm: Tâm sen có vị đắng, tính hàn (lạnh); quy kinh Tâm, Thận.

Công năng: Thanh tâm hỏa, an thần, cố tinh. Trong Đông y, tâm sen được coi là vị thuốc hàng đầu để “thanh tâm, trừ phiền”, đặc biệt hiệu quả với chứng mất ngủ do tâm hỏa vượng, người hay bứt rứt, lo âu, hồi hộp, khó ngủ.

Cách dùng: Hãm 3-5g tâm sen khô với 200ml nước sôi, đợi 10-15 phút là có thể dùng, uống trước khi ngủ 1-2 giờ. Nên dùng liều lượng vừa phải vì tính hàn của tâm sen có thể gây lạnh bụng nếu dùng quá nhiều.

Lưu ý: Không nên dùng cho người tỳ vị hư hàn, hay bị lạnh bụng, tiêu chảy.

3.2. Trà hoa cúc

Đặc điểm: Hoa cúc có vị ngọt, hơi đắng, tính hơi hàn; quy kinh Phế, Can, Thận.

Công năng: Sơ phong, thanh nhiệt, giải độc, bình can, minh mục (làm sáng mắt), an thần. Hoa cúc giúp thanh can hỏa, giảm căng thẳng, nhức đầu do nhiệt, từ đó hỗ trợ giấc ngủ, đặc biệt phù hợp cho người mất ngủ kèm theo nóng trong, đau đầu, mắt đỏ.

Cách dùng: Hãm 5-10g hoa cúc khô với 200ml nước sôi, có thể uống nóng hoặc nguội, dùng trước khi ngủ hoặc uống thay trà hàng ngày.

Lưu ý: Người tỳ vị hư hàn, dễ tiêu chảy không nên dùng quá nhiều.

3.3. Trà lạc tiên

Đặc điểm: Lạc tiên có vị ngọt, hơi đắng, tính mát; quy kinh Tâm, Can.

Công năng: An thần, dưỡng tâm, thanh nhiệt, giải độc. Lạc tiên được sử dụng rộng rãi trong dân gian và Đông y để điều trị mất ngủ, suy nhược thần kinh, hồi hộp.

Cách dùng: Dùng cả dây, lá, thân khô (có thể cả quả non). Hãm 10-20g lạc tiên khô với 500ml nước sôi, đun nhỏ lửa trong 10 phút hoặc hãm như trà, uống vào buổi tối trước khi ngủ.

Lưu ý: Phụ nữ có thai, người huyết áp thấp nên thận trọng khi sử dụng.

3.4. Trà lá vông

Đặc điểm: Lá vông có vị đắng, tính bình (hoặc hơi hàn); quy kinh Can, Tâm.

Công năng: An thần, gây ngủ, thanh nhiệt, tiêu độc. Lá vông là một trong những vị thuốc dân gian được dùng rất phổ biến để chữa mất ngủ, đặc biệt là mất ngủ do căng thẳng, nóng trong.

Cách dùng: Dùng 10-20g lá vông tươi rửa sạch, vò nát, hãm với nước sôi hoặc đun lấy nước uống trước khi ngủ. Lá vông khô có thể dùng 5-10g để hãm trà.

Lưu ý: Cần thận trọng khi dùng liều cao, không dùng cho người đang dùng thuốc an thần khác.

3.5. Trà hoa nhài

Đặc điểm: Hoa nhài có vị cay, ngọt, tính mát; quy kinh Can, Tỳ, Thận.

Công năng: Thanh nhiệt, giải biểu, lý khí, an thần. Hương thơm của hoa nhài có tác dụng thư giãn tinh thần, làm dịu hệ thần kinh, giúp giảm căng thẳng và cải thiện chất lượng giấc ngủ.

Cách dùng: Dùng 3-5g hoa nhài khô hãm với 200ml nước sôi, uống ấm trước khi ngủ hoặc uống thay trà trong ngày.

Lưu ý: Người tỳ vị hư hàn, lạnh bụng không nên dùng quá nhiều.

3.6. Trà đinh lăng

Đặc điểm: Lá đinh lăng có vị đắng, tính mát; quy kinh Tâm, Can, Tỳ, Thận.

Công năng: An thần, trấn tĩnh, bổ khí huyết, tăng cường tuần hoàn máu não. Lá đinh lăng được dùng trong các trường hợp suy nhược thần kinh, mất ngủ, kém tập trung.

Cách dùng: Dùng 20-30g lá đinh lăng tươi, rửa sạch, đun với 500ml nước đến khi sôi nhỏ lửa trong 15 phút. Lọc lấy nước uống ấm trước khi ngủ. Hoặc dùng lá đinh lăng khô (5-10g) hãm trà.

Lưu ý: Không nên dùng quá liều, có thể gây nôn ói hoặc khó chịu. Phụ nữ có thai cần tham khảo ý kiến thầy thuốc.

Tóm lại, trà thảo dược là giải pháp tự nhiên giúp cải thiện giấc ngủ mùa hè nhờ tác dụng thanh tâm, an thần, dưỡng âm theo Đông y. Bên cạnh dùng trà thảo dược, duy trì một lối sống lành mạnh với chế độ ăn uống hợp lý, luyện tập thể dục đều đặn, tạo môi trường phòng ngủ thoáng mát cũng đóng vai trò then chốt trong việc cải thiện giấc ngủ trong mùa hè.

Xem thêm video đang được quan tâm: