Mức độ cháy nắng, bỏng nắng nặng hay nhẹ, tùy thuộc vào cường độ ánh nắng, thời gian, phạm vi và điều kiện môi trường, cũng như màu da. Thông thường, trong vòng vài giờ những chỗ bị nắng chiếu như mặt, cổ, tay, chân… da sưng đỏ tấy, bỏng rát, đau nhấm nhói như kim châm, chạm vào rất đau.

Trường hợp nhẹ, sau khoảng 2-3 ngày thì hết viêm, vùng da bị cháy nắng trở lại bình thường, da bong vẩy và để lại những vết thâm nhạt. Trường hợp nặng, da sưng tấy, mọc nhiều mụn nước hoặc loét và rỉ nước, có thể kèm theo những chứng trạng toàn thân như sốt, chóng mặt, đau đầu, buồn nôn, nôn mửa, phải vài tuần mới có thể hồi phục.

Một số trường hợp sau khi bị ánh nắng chiếu xạ, lại xuất hiện những tổn thương ở dạng mạn tính, như da bị dầy lên, hóa sừng, mao huyết quản bị giãn; da đen sạm (do tăng hắc sắc tố) hoặc trắng bợt (do giảm sắc tố).

Theo Đông y, nguyên nhân gây cháy nắng có thể do bẩm sinh, khó thích ứng với sự biến động cường độ ánh nắng hoặc do thử thấp nhiệt độc xâm phạm vào cơ thể, ứ đọng ở cơ bắp, ngấm vào bì phu dẫn tới hiện tượng tổn thương da do nắng chiếu.

Bài thuốc chữa viêm da do cháy nắng, bỏng nắng

Đông y chia chứng viêm da do cháy nắng thành 2 thể: Nhiệt độc và thấp độc.

1. Thể nhiệt độc

Biểu hiện: Vùng da bị nắng chiếu cháy bỏng sưng thũng, mặt da căng, sáng bóng hoặc những nốt sẩn đỏ mọc dày đặc – kết thành từng vệt như khi bị mẩn tịt, nóng rát, nhấm nhói đau như gai đâm.

Phương pháp điều trị: Thanh nhiệt lương huyết, giải độc, tiêu thũng.

Bài thuốc: Huyền sâm 16g, trúc diệp (lá tre, trúc) 12g, kim ngân hoa 12g, bồ công anh 12g, vỏ đậu xanh (lục đậu y) 16g, cam thảo 6g, thông thảo 8g; sắc lấy nước, chia 2 lần uống trong ngày; liên tục 5-7 ngày.

Gia giảm: Nếu miệng khát nhiều, thêm cát căn (củ sắn dây) 30g, lô căn (rễ sậy) 30g; nếu sưng nóng đau nhiều, thêm vỏ núc nác 16g, chi tử (trái dành dành) 12g.

2. Thể thấp độc

Biểu hiện: Vùng da bị cháy nắng nổi ban đỏ, sưng thũng, nóng rát, đau nhức, mụn nước nhỏ dày đặc, viêm loét rỉ nước.

Phương pháp điều trị: Thanh nhiệt, giải độc và trừ thấp.

Bài thuốc: Bạch mao căn (rễ cỏ tranh) 30g, sinh thạch cao (thạch cao chưa nung 30g, sinh địa 1666g, đan bì 16g, đại thanh diệp (lá cây bọ mẩy) 16g, xa tiền tử (hạt mã đề) 16g, ý dĩ nhân (hạt bo bo) 30g; sắc uống ngày 1 thang, Uống liền 7-10 ngày.

Gia giảm: Nếu sưng đỏ nhiều, thêm bồ công anh, dã cúc hoa – mỗi vị 12g; nếu người nóng, miệng khát, thêm tang diệp (lá dâu tằm) 12g, lô căn (rễ sậy) 16g; nếu mọc nhiều mụn nước, loét chảy nước, thêm thương truật 8g, mã xỉ hiện (rau sam) để tăng thêm tác dụng trừ thấp.

Ngoài việc lựa chọn bài thuốc theo thể bệnh như trên, có thể kết hợp với một trong số những phương thuốc bôi/ đắp ngoài da như sau:

– Dưa chuột: Dưa chuột thái thành từng lát, xát nhè nhẹ vào những chỗ da bị cháy nắng; có thể sử dụng dưa chuột ép lấy nước cốt, bôi lên những chỗ da bị bệnh.

– Rau sam: Rau sam tươi 200g, sắc lấy nước đặc, dùng gạc tẩm nước thuốc, đắp vào chỗ da bị cháy nắng, ngày 2 lần; dùng cho trường hợp da cháy nắng, mụn nước vỡ, loét rữa, rỉ nước.

– Lá phù dung: Lá phù dung phơi khô, tán thành bột mịn, trộn đều với dầu vừng, ngày bôi 2-3 lần vào những chỗ da bị cháy nắng.