Để phòng ngừa và chữa trị, Đông y thường sử dụng bài thuốc sắc uống như trà có tác dụng giải thử nhiệt và bù đắp sự hao tổn âm dịch trong những tháng hè.
Đặc điểm của bệnh
Thử ôn là loại bệnh thử cấp tính, có tính ôn nhiệt (nên gọi là “thử ôn”). Đặc điểm của bệnh là phát nhanh, truyền biến nhanh, dễ xuất hiện hôn mê bất tỉnh nhân sự hoặc hư thoát.
Nắng nóng là đặc trưng của khí hậu mùa hè, là giai đoạn Dương khí tối thịnh. Theo lẽ thường, trong 6 loại “tà khí” mà Đông y gọi là “lục dâm” (phong, hàn, thử, thấp, táo, hỏa), là thứ ngoại tà hay gây bệnh từ bên ngoài.
Thử ôn có 4 triệu chứng chính: Sốt cao, phiền khát, mồ hôi nhiều, mạch hồng đại (mạch to, như sóng cuộn). Mặt khác, “thử ôn” là loại bệnh nhiệt, thiêu đốt mạnh, rất dễ gây tổn thương âm dịch.
Bệnh có tính chất thời khí rõ ràng – phát sinh chủ yếu trong những ngày nắng nóng cực độ mùa hè.
Lá sen tươi, cuống lá sen giải nhiệt mùa hè.
Trà dược phòng chữa bệnh thử ôn (nhiệt cấp tính trong mùa hè)
– Thành phần: Lá sen tươi 12g, tây qua thúy y (vỏ dưa hấu) 16g, bạch biển đậu (đậu ván trắng) 12g, búp tre (hoặc lá tre bánh tẻ) tươi 10g, kim ngân hoa (hoặc dây kim ngân) 12g; sắc với nước, uống thay trà trong ngày.
– Tác dụng: Dự phòng bệnh nhiệt cấp tính. Vào những ngày hè nắng nóng, có thể sử dụng các vị thuốc trên, sắc nước uống thay trà. Trường hợp bị sốt, da nóng ran, có thể gia thêm sinh thạch cao (thạch cao chưa nung) 30g, cùng sắc uống.
Bạch biển đậu (đậu ván trắng) dự phòng bệnh nhiệt cấp tính.
– Thành phần: Sâm nam hoặc sâm bố chính 12g (nếu có sâm Ngọc Linh, sâm Cao ly, dùng 8g, càng tốt), thạch hộc 16g, mạch môn đông (củ tóc tiên) 12g, búp tre (hoặc lá tre bánh tẻ) tươi 18g, hà ngạnh (cuống lá sen) 16g, kim ngân hoa (hoặc dây kim ngân) 12g, tây qua thúy y (vỏ dưa hấu) 16g, gạo tẻ 24g, cam thảo 4g; sắc với nước, uống thay trà trong ngày.
– Tác dụng: Thanh thử (trừ thử tà) ích khí sinh tân. Dùng trong trường hợp “thử ôn” sốt cao, làm tổn thương đối với “khí” và “âm dịch”. Biểu hiện bởi các triệu chứng như mồ hôi vã ra nhiều, bồn chồn, phiền khát, tiểu tiện sẻn đỏ, người mệt mỏi, tinh thần uể oải, …
