Giời leo (bệnh Zona) thực chất là một bệnh viêm da, nổi mụn nước cấp tính, do loại virus có tên là varicellazoster virus gây nên. Bệnh có những chứng trạng chủ yếu: Khởi đầu thấy sốt nhẹ 37,5-38 độ C, đau mỏi toàn thân. Trên da xuất hiện mảng xung huyết, trên có những nốt phỏng nước, gây đau buốt, nóng rát như bị bỏng lửa.
“Giời leo” thực chất là một bệnh viêm da, nổi mụn nước cấp tính.
Lúc đầu mảng “giời leo” chỉ bằng 1-2 đồng xu, mọc kề nhau, dần dần lan thành mảng lớn. Mảng “giời leo” có thể xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào, nhưng thường gặp nhất là ở ngực, bụng, vai, lưng, cổ, mặt, hố mắt. Sau 15-20 ngày, mảng giời leo dịu dần, các nốt phỏng bay hết, chỉ để lại những vết thâm trên da, nói chung không để lại sẹo.
Bệnh có khi rất nhẹ – chỉ cần nhai đỗ xanh sống hoặc giã một vài thứ lá đắp lên là khỏi. Giời leo ở hố mắt gây đau nhiều và khó chữa nhất, có thể dẫn đến viêm kết mạc hoặc viêm giác mạc, nếu không điều trị kịp thời có thể ảnh hưởng đến thị lực. Có những trường hợp bị bội nhiễm, nốt phỏng mưng mủ, loét sâu dưới da, rất khó chữa.
Một số trường hợp sau khi các nốt phỏng đã biến mất vẫn để lại những di chứng thần kinh. Cơn đau tuy bớt nhưng không hết hẳn, có thể kéo dài đến vài tháng hoặc cả năm. Trong Đông y, giời leo có tên là “xà đan” hoặc “xà xuyến đan”. Trường hợp bệnh phát ở eo lưng, thì gọi là “triền yêu hỏa đan” hoặc “triền yêu long”.
Theo Đông y: Xà đan hay giời leo chủ yếu do thấp nhiệt hỏa độc xâm phạm vào cơ thể, khiến cho kinh Can bị hỏa độc thiêu đốt, kinh Tỳ bị thấp nhiệt ứ đọng. Thấp nhiệt hỏa độc uất kết lại bên trong cơ thể, hun đốt bì phu da thịt mà thành bệnh.
Ngoài dùng đỗ xanh giã nát đắp theo kinh nghiệm dân gian, còn có thể sử dụng một số vị thuốc Nam để chữa trị.
Một số vị thuốc nam chữa bệnh giời leo
: Rau sam 80-120g, băng phiến (long não) 10-20g; rau sam giã nát vắt lấy nước, cho băng phiến đã tán bột mịn vào trộn đều thành hồ; bôi lên chỗ bị bệnh, ngày 3 lần. Bôi liền 3-5 ngày.
Thuốc uống trong: Rau sam 30g, ý dĩ nhân 30g; sắc nước uống.
Cỏ nhọ nồi tươi 150g, rửa sạch, vò nát, lọc lấy nước cốt bôi; chấm vào nơi tổn thương, ngày 3-4 lần.
Cỏ nhọ nồi chữa bệnh Zona (Herpes Zoster).
Lá sung 50g, rửa sạch, để ráo nước, cắt nhỏ, thêm chút giấm ăn, giã nhuyễn; đắp vào chỗ bị bệnh, thuốc khô lại thay.
Lá cây xấu hổ 60-80g (1 nắm) giã nát, đắp vào chỗ bị bệnh.
Rau dừa nước tươi 120g, rửa sạch, giã nát, lọc lấy nước cốt; trộn với bột gạo nếp đắp vào chỗ bị bệnh.
: Cành lá mơ leo 100g, giã nát, đắp vào chỗ bị bệnh, ngày 3 lần.
