Theo Đông y, người gầy thuộc phạm vi bệnh hư lao – có thể chất khí hư, huyết hư, âm hư hoặc khí huyết lưỡng hư…Bệnh liên quan mật thiết tới chức năng của 3 tạng Tỳ, Thận và Phế.
Để điều trị, Đông y thường dùng các bài thuốc có tác dụng ôn bổ Tỳ, Thận và nhuận Phế.
Bài thuốc bổ dưỡng dành cho người gầy
Bài thuốc: Bổ trung ích khí thang
Thành phần bài thuốc: Hoàng kỳ 24g, chích thảo 4g, thăng ma 6g, đảng sâm 16g, đương quy 12g, sài hồ 12g, bạch truật 10g, trần bì 8g.
Công dụng bài thuốc: Dùng cho người gầy có thể chất khí hư, biểu hiện chán ăn, ăn không tiêu, trướng bụng, đầy hơi hoặc đau dạ dày, người mệt mỏi lúc rét, lúc nóng, tự ra mồ hôi, đoản hơi…
Cách dùng: Hoàng kỳ (tẩm mật sao), bạch truật (sao vàng). Các vị thuốc sắc với 800ml nước, đun lửa vừa phải tới khi sôi, sau khi sôi đun nhỏ lửa tới khi còn khoảng 300ml; chia 3 phần, uống trong ngày, uống ấm vào lúc đói bụng. Uống liên tục 10 ngày (1 liệu trình), nghỉ 5 ngày, lại tiếp tục liệu trình mới; thời gian hành kinh không uống thuốc.
Vị thuốc hoàng kỳ có tác dụng ích khí, tăng cường sức khỏe
Bài thuốc: Quy tỳ thang
Thành phần bài thuốc: Nhân sâm 12g, phục thần 12g, táo nhân 16g, viễn chí 6g, đại táo 3 quả, hoàng kỳ (tẩm mật sao) 16g, mộc hương 4g, sinh khương 3 lát, bạch truật 12g, long nhãn 12g, đương quy 12g, chích thảo 4g.
Công dụng điều trị: Dùng cho người gầy có thể chất huyết hư, biểu hiện sắc diện nhợt, da khô dễ buồn phiền, khó ngủ hoặc mất ngủ, kinh nguyệt không đều, trẻ nhỏ hiếu động
Cách dùng: Các vị thuốc sắc với 750ml nước, đun sôi, sau khi sôi đun nhỏ lửa tới khi còn khoảng 250ml; chia 2 phần, uống trong ngày, uống khi thuốc còn ấm. Uống liền trong 7 – 10 ngày; không uống thuốc trong thời gian có kinh nguyệt.
Bài thuốc Lục vị địa hoàng hoàn
Thành phần bài thuốc: Thục địa 20g, sơn thù 16g, trạch tả 12g, hoài sơn 16g, phục linh 12g, đan bì 12g.
Công dụng điều trị: Dùng cho người có thể chất âm hư: Gầy yếu, nóng nảy hay giận dữ, mất ngủ, chán ăn, mồ hôi trộm, đại tiện táo kết, hội chứng mãn kinh, di tinh…
Cách dùng: Các vị thuốc sắc với 750ml nước, đun sôi, sau khi sôi đun nhỏ lửa tới khi còn khoảng 250ml; chia 2 phần, uống trong ngày, uống khi thuốc còn ấm. Uống liền trong 7 – 10 ngày; thời gian hành kinh không uống thuốc.
Vị thuốc đương quy điều trị tiêu hóa kém do tỳ hư dẫn đến khí huyết lưỡng hư.
Bài thuốc: Thập toàn đại bổ thang
Thành phần bài thuốc: Đương quy 12g, bạch thược 12g, bạch linh 12g, xuyên khung 8g, đại táo 3 quả, đảng sâm 12g, bạch truật (sao vàng) 12g, thục địa 12g, hoàng kỳ 16g, nhục quế 6g.
Công dụng điều trị: Dùng cho người gầy yếu có thể chất khí huyết lưỡng hư, ăn uống kém, khó ngủ hoặc mất ngủ, thở đoản hơi, tinh thần mệt mỏi, hay quên, thường ra mồ hôi, chân tay vô lực, ngại vận động…
Cách dùng: Các vị thuốc sắc với 800ml nước, đun lửa vừa phải tới khi sôi, sau khi sôi đun nhỏ lửa tới khi còn khoảng 300ml; chia 3 phần, uống trong ngày, uống ấm vào lúc đói bụng. Uống liên tục 10 ngày (1 liệu trình), nghỉ 5 ngày, lại tiếp tục liệu trình mới; thời gian có kinh nguyệt không uống thuốc.
