Trước khi bắt đầu điều trị ung thư
Theo TS. BS. Nguyễn Thị Huỳnh Mai, giảng viên Bộ môn Dinh dưỡng – An toàn thực phẩm, Trường Đại học Y khoa Phạm Ngọc Thạch, nguyên tắc chung của một chế độ ăn tốt cho bệnh nhân ung thư là ăn đầy đủ chất bột đường và chất đạm, giảm chất béo và các gia vị không cần thiết.
Trước khi điều trị ung thư, người bệnh nên ăn uống lành mạnh, đầy đủ dưỡng chất nhằm giúp cơ thể tăng cường năng lượng, cải thiện giấc ngủ, tăng khả năng chống nhiễm trùng, giúp giảm tác dụng phụ của các thuốc và liệu pháp điều trị.
Theo đó, tiêu thụ thực phẩm giàu đạm giúp ngăn ngừa tình trạng thiếu máu, thiểu cơ hoặc mất cơ; tiêu thụ thực phẩm chứa nhiều carbohydrate cung cấp cho cơ thể nhiên liệu cần thiết cho hoạt động thể chất và hoạt động chức năng của các cơ quan.
Bên cạnh đó, người bệnh ung thư nên uống đủ nước, bổ sung vitamin, khoáng chất để giúp cơ thể hoạt động bình thường và sử dụng năng lượng (calo) trong thực phẩm đồng thời tránh các thực phẩm giàu chất béo bão hòa (có nhiều trong thịt và gia cầm, sữa nguyên chất hoặc ít béo, phô mai, bơ…).
Người bệnh ung thư nên dùng thức ăn lạnh, nguội để tránh đau rát họng, miệng do trị liệu.
Trong quá trình điều trị bệnh
Trong quá trình điều trị ung thư, người bệnh có thể cần thay đổi chế độ ăn uống để giúp tăng cường sức khỏe và chống chọi với những ảnh hưởng của bệnh ung thư cũng như quá trình điều trị. Đồng thời, hạn chế đến mức tối đa các thực phẩm chế biến sẵn (trừ thực phẩm công thức, các chế phẩm, sữa dành cho người bệnh ung thư). Nên ăn nhiều thực phẩm chứa chất xơ như rau quả, ngũ cốc thô như gạo lứt, bánh mì đen, khoai củ… gia tăng thực phẩm có chứa nhiều vitamin, khoáng chất như rau quả tươi, các chế phẩm sữa dành cho người bệnh ung thư.
Nên chú ý an toàn bữa ăn và hạn chế các yếu tố nguy hại cho người bệnh ung thư như:
– Chia nhỏ bữa ăn cho người bệnh: Số bữa ăn trong ngày có thể lên đến 8-10 bữa. Việc chia nhỏ này có tác dụng làm giảm cảm giác no, buồn nôn, nôn cho bệnh nhân. Lưu ý bữa ăn sáng nên chiếm 1/3 năng lượng khẩu phần trong ngày vì đối với bệnh nhân ung thư bữa sáng là bữa họ dễ chấp nhận nhất.
– Dùng thức ăn lạnh, nguội thay vì thức ăn nóng: Nhằm khắc phục sự thay đổi khứu giác và tình trạng đau rát miệng, hầu, họng do nhiễm trùng hay do trị liệu.
– Tránh thức ăn có mùi hay vị mạnh, đặc: Bệnh nhân có viêm loét đường tiêu hóa cần tránh thức ăn chua.
– Không dùng phụ gia thực phẩm để chế biến thức ăn cho người bệnh ung thư: Hạn chế tối đa các thực phẩm chế biến sẵn cho bệnh nhân như đồ hộp, lạp xưởng, thịt xông khói, thức ăn nhanh…
– Có thể sử dụng các sản phẩm thực phẩm công thức chuyên biệt cho người bị ung thư, tùy vào điều kiện kinh tế và nhu cầu người bệnh.
– Chú trọng đảm bảo an toàn thực phẩm cho người bệnh từ nguyên liệu thực phẩm cho đến chế biến, bảo quản để người bệnh không phải chịu thêm gánh nặng bệnh tật do thực phẩm không an toàn gây ra.
Sau khi điều trị ung thư
Dinh dưỡng tốt cho người bệnh sau điều trị ung thư giúp tăng cường miễn dịch, tăng khả năng chống nhiễm trùng, tăng tốc độ phục hồi, chữa lành vết thương, kiểm soát tác dụng phụ của việc điều trị, giảm nguy cơ ung thư tái phát và nâng cao sức khỏe về lâu dài…
Do đó, sau khi điều trị ung thư, người bệnh cần lưu ý chế độ ăn phải góp phần duy trì cân nặng hợp lý do sụt cân, thiếu dinh dưỡng hay tăng cân gây thừa cân, béo phì đều tác động tiêu cực đến sức khỏe.
Đối với các trường hợp sụt cân, người bệnh cần tăng cường lượng calo nạp vào còn đối với người thừa cân thì cần cắt giảm lượng calo và tăng cường tập thể dục để đạt cân nặng khỏe mạnh.
Bên cạnh đó, sau điều trị người bệnh ung thư nên điều chỉnh chế độ ăn theo hướng cung cấp đầy đủ dưỡng chất bao gồm protein, tinh bột, các vitamin và khoáng chất cần thiết, nên bổ sung thực phẩm giàu chất xơ, hạn chế thực phẩm và đồ uống chứa nhiều đường, hạn chế thịt đỏ và các loại thịt đã qua chế biến, hạn chế muối và hạn chế uống rượu…
Không nên sử dụng phụ gia thực phẩm để chế biến món ăn cho người bệnh ung thư.
