Không chỉ là dinh dưỡng: Sữa mẹ còn là “lá chắn miễn dịch” cho trẻ sơ sinh

Sữa mẹ là món quà đầu đời quý giá mà người mẹ có thể dành tặng cho con. Không chỉ là nguồn dinh dưỡng hoàn hảo, sữa mẹ còn mang đến những kháng thể giúp trẻ chống lại nhiều bệnh tật, hỗ trợ sự phát triển toàn diện cả về thể chất lẫn tinh thần. Tuy nhiên, khi người mẹ mắc bệnh, việc có nên tiếp tục cho con bú hay không lại là điều khiến nhiều gia đình băn khoăn.

Theo ThS.BS Nguyễn Thị Thùy, Phó trưởng khoa Sản – Phụ khoa, Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc Phúc Trường Minh, sữa mẹ đóng vai trò rất quan trọng trong những năm đầu đời của trẻ nhỏ.

“Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tối ưu trong 6 tháng đầu đời, cung cấp đầy đủ chất béo, protein, vitamin và khoáng chất giúp trẻ phát triển thể chất. Đặc biệt, các acid béo như DHA, ARA có trong sữa mẹ giúp phát triển trí não và thị lực của trẻ”, bác sĩ Thùy chia sẻ.

Không chỉ thế, sữa mẹ còn chứa các kháng thể và chất kháng khuẩn tự nhiên giúp trẻ tăng cường miễn dịch, giảm nguy cơ mắc các bệnh như tiêu chảy, viêm phổi, viêm tai giữa. Những trẻ được bú mẹ hoàn toàn trong những tháng đầu thường ít gặp tình trạng dị ứng, chàm hay các bệnh lý liên quan đến hô hấp và tiêu hóa.

Theo bác sĩ Thùy, khi mẹ bị ốm, trong đa số trường hợp, việc tiếp tục cho trẻ bú là hoàn toàn an toàn, thậm chí còn mang lại lợi ích cho trẻ. Khi mẹ nhiễm virus hay vi khuẩn, cơ thể sẽ sản sinh ra kháng thể đặc hiệu, và những kháng thể này sẽ được truyền sang bé qua sữa mẹ, giúp bé có khả năng chống lại mầm bệnh.

Một số bệnh lý cần thận trọng khi cho con bú

ThS.BS Nguyễn Thị Thùy nhấn mạnh phần lớn bệnh lý ở mẹ không cản trở việc cho con bú, nhưng vẫn có một số trường hợp đặc biệt cần theo dõi sát hoặc tạm ngưng bú trực tiếp:

· Thủy đậu: Nếu mẹ có tổn thương ở vùng ngực, nên che chắn kỹ hoặc vắt sữa cho bé bú bình để tránh lây lan.

· Mẹ bị trầm cảm đang dùng thuốc: Một số loại thuốc chống trầm cảm có thể bài tiết qua sữa, cần có chỉ định từ bác sĩ chuyên khoa tâm thần hoặc sản phụ khoa.

· Viêm gan C, giang mai, toxoplasmosis: Nếu núm vú không bị tổn thương, mẹ vẫn có thể cho bú. Trong trường hợp núm vú bị chảy máu hoặc nứt nẻ, nên ngưng bú trực tiếp.

· Herpes simplex (mụn rộp sinh dục): Nếu không có tổn thương ở ngực, có thể cho bú. Tuy nhiên, nếu herpes xuất hiện ở vùng vú thì cần ngưng cho bú bên bị tổn thương.

· Lupus ban đỏ hệ thống: Việc cho con bú phụ thuộc vào thuốc điều trị mẹ đang dùng, cần có ý kiến của bác sĩ điều trị chuyên khoa.

· Bệnh hồng cầu hình lưỡi liềm, tưa miệng: Cho bú có thể an toàn nhưng cần kiểm soát tốt tình trạng bệnh.

· Bệnh lao đang hoạt động: Nếu mẹ chưa điều trị đủ thời gian và còn khả năng lây nhiễm, cần cách ly mẹ và trẻ, tạm ngưng cho bú trực tiếp.

Các bệnh lý chống chỉ định cho con bú sữa mẹ

Một số bệnh và tình trạng sức khỏe của mẹ được xem là chống chỉ định tuyệt đối với việc cho con bú, do nguy cơ lây truyền bệnh hoặc chất độc hại sang trẻ:

· Nhiễm HIV: Virus có thể truyền qua sữa mẹ, đặc biệt khi không điều trị kháng virus đầy đủ.

· Ung thư đang điều trị bằng hóa trị liệu: Thuốc hóa trị có thể tiết qua sữa mẹ và gây tổn thương tế bào đang phát triển ở trẻ.

· Nhiễm virus HTLV (Human T-cell Lymphotropic Virus): Đây là một loại virus có thể lây truyền qua sữa mẹ và gây bệnh ở hệ miễn dịch của trẻ.

· Mẹ sử dụng chất gây nghiện: Các chất như ma túy, amphetamine, cocaine, cần sa… có thể đi qua sữa mẹ, ảnh hưởng nghiêm trọng đến thần kinh và phát triển trí tuệ của trẻ.

Những điều mẹ cần lưu ý nếu tiếp tục cho con bú khi bị bệnh

Việc tiếp tục cho con bú trong khi mẹ đang điều trị bệnh cần đi kèm với sự cẩn trọng và tuân thủ hướng dẫn y tế. Bác sĩ Thùy khuyến nghị một số nguyên tắc sau:

· Giữ vệ sinh cá nhân: Luôn rửa tay sạch trước khi tiếp xúc với bé, đeo khẩu trang nếu có biểu hiện nhiễm trùng đường hô hấp.

· Theo dõi sức khỏe của trẻ: Trong quá trình mẹ mắc bệnh, nếu thấy trẻ có dấu hiệu bất thường như bỏ bú, sốt, tiêu chảy, cần đưa bé đi khám ngay.

· Tư vấn y tế nếu đang dùng thuốc: Một số loại thuốc kháng sinh, kháng virus hoặc thuốc điều trị bệnh mãn tính có thể ảnh hưởng đến sữa mẹ. Việc dùng thuốc cần có hướng dẫn từ bác sĩ chuyên khoa.

· Chăm sóc bản thân để phục hồi nhanh hơn: Mẹ nên uống đủ nước, nghỉ ngơi, ăn uống đủ chất để duy trì nguồn sữa ổn định và chất lượng.

Việc cho con bú khi mẹ mắc bệnh không còn là câu chuyện của nỗi lo lắng, mà cần được hiểu và xử lý dựa trên cơ sở y học. Trong phần lớn trường hợp, mẹ vẫn có thể tiếp tục cho con bú an toàn, mang lại lợi ích kép cho cả mẹ và bé. Tuy nhiên, đối với những tình trạng bệnh lý nguy hiểm, mẹ nên tuân thủ theo chỉ định của bác sĩ để đảm bảo an toàn tuyệt đối cho trẻ nhỏ.