Tập thể dục được xem là một trong những phương pháp hỗ trợ quan trọng giúp người bệnh gút kiểm soát bệnh và nâng cao sức khỏe toàn diện. Tuy nhiên, không ít trường hợp vì tập sai cách mà khiến tình trạng bệnh trở nên nặng nề hơn, thậm chí kích hoạt cơn gút cấp tái phát. Các chuyên gia khuyến nghị, người bệnh cần nắm rõ những nguyên tắc khi vận động để tránh gây tổn thương cho khớp và hệ cơ xương.
Tổn thương mô khớp nếu tập thể dục sai cách khi bị gút
Một trong những sai lầm lớn nhất mà nhiều người bệnh mắc phải là tập thể dục trong thời điểm đang bị gút cấp. Khi khớp đang sưng, nóng, đỏ, đau dữ dội, việc vận động mạnh sẽ làm kéo dài thời gian viêm, gây tổn thương mô khớp nhiều hơn. Các bác sĩ tại Bệnh viện HSS (Mỹ) khẳng định, trong giai đoạn cấp tính, người bệnh nên dành thời gian nghỉ ngơi, chườm lạnh và tuân thủ phác đồ điều trị thuốc theo chỉ định, thay vì cố gắng tập luyện.
Người bệnh gút không nên tập luyện trong giai đoạn khớp đang sưng đau để tránh tổn thương nặng hơn. Hình minh họa.
Ngoài ra, các bài tập cường độ cao như chạy bộ đường dài, nhảy, thể thao va chạm (bóng đá, bóng rổ…) cũng được xếp vào nhóm nguy cơ cao đối với người bệnh gút. Đây đều là các hoạt động tác động mạnh lên khớp, dễ gây đau, viêm tái phát hoặc hình thành tổn thương mới. Một số nghiên cứu còn chỉ ra rằng, tập luyện quá sức có thể khiến nồng độ axit uric trong máu tăng tạm thời, làm tình trạng gút nặng thêm.
Sai lầm trong lựa chọn giày dép và tư thế tập
Không ít người bệnh bỏ qua yếu tố giày dép khi tập luyện. Giày không có đủ độ êm, thiếu hỗ trợ vòm bàn chân hoặc quá chật có thể làm tăng áp lực lên các khớp chịu ảnh hưởng bởi gút, đặc biệt là ngón chân cái, mắt cá và đầu gối. Thêm vào đó, những người mới tập lại sau đợt gút cấp thường nóng vội, bước chân mạnh hoặc không chú ý đến kỹ thuật, khiến khớp chưa hồi phục hoàn toàn bị quá tải.
Các chuyên gia tại CreakyJoints (Mỹ) lưu ý, tư thế tập sai và việc duy trì một dạng vận động lặp đi lặp lại duy nhất cũng là nguyên nhân khiến khớp bị tổn thương. Nếu chỉ tập một nhóm cơ mà không có sự xen kẽ các bài kéo giãn, tập di động khớp, tăng sức mạnh cơ thì nguy cơ khớp kém linh hoạt, dễ cứng và đau sẽ tăng lên.
Tập luyện quá sớm – nguy cơ tái phát cơn gút
Một sai lầm khác là quay lại tập luyện quá sớm sau đợt gút cấp. Nhiều người vừa hết đau đã lập tức tập nặng, khiến khớp chưa kịp phục hồi bị viêm trở lại. Theo Healthline, tốt nhất người bệnh nên bắt đầu lại bằng các bài tập nhẹ, tăng dần cường độ theo mức chịu đựng của khớp, đồng thời lắng nghe phản ứng của cơ thể.
Nguyên tắc tập thể dục an toàn cho người bệnh gút
Để hạn chế nguy cơ tập sai gây hại, các chuyên gia đưa ra những nguyên tắc quan trọng:
1. Chọn thời điểm thích hợp
Không tập trong thời gian gút cấp. Chỉ tập khi tình trạng sưng, đau, viêm đã giảm hẳn.
Nếu vừa kết thúc cơn gút cấp, hãy tập từ từ với các bài vận động nhẹ nhàng, quan sát phản ứng khớp trong và sau tập.
2. Ưu tiên các bài tập ít tác động lên khớp
Các bài tập low‑impact (tác động nhẹ): đi bộ nhanh, đạp xe chậm, bơi lội, tập yoga, thái cực quyền, hoặc sử dụng máy tập elliptical.
Kết hợp bài tập kéo giãn và tăng cường cơ để giúp khớp linh hoạt, giảm nguy cơ cứng khớp. Dây kháng lực hoặc tạ nhẹ có thể được sử dụng.
3. Đảm bảo giày dép và dụng cụ phù hợp
Mang giày có đệm tốt, hỗ trợ vòm bàn chân, vừa vặn với bàn chân.
Tránh tập trên bề mặt quá cứng hoặc không bằng phẳng để giảm áp lực lên khớp.
4. Duy trì thói quen tập luyện đều đặn
Các chuyên gia khuyến nghị nên tập khoảng 150 phút vận động vừa phải mỗi tuần (30 phút mỗi ngày, 5 ngày/tuần).
Xen kẽ nhiều dạng bài tập khác nhau để tránh quá tải lên một khớp hoặc nhóm cơ duy nhất.
Các bài tập low-impact như đi bộ nhanh, bơi lội hay yoga được khuyến nghị cho người bệnh gút. Hình minh họa.
Vì sao tập thể dục đúng cách lại quan trọng với người bệnh gút?
Theo báo cáo đăng trên Journal of Rheumatology, vận động đúng cách giúp người bệnh gút:
- Giảm viêm và nồng độ axit uric trong máu.
- Kiểm soát cân nặng, giảm gánh nặng cho các khớp chịu lực.
- Cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường hệ miễn dịch.
- Duy trì độ linh hoạt và sức mạnh của khớp, hạn chế biến chứng lâu dài.
- Ngược lại, tập sai cách hoặc tập quá mức có thể dẫn đến đau tái phát, viêm khớp kéo dài, thậm chí gây biến dạng khớp và giảm khả năng vận động.
Lời khuyên của thầy thuốc
Người bệnh gút không nên coi tập thể dục là hoạt động “bắt buộc”, mà hãy xem đây là một phần trong lối sống lành mạnh. Quan trọng hơn cả là lắng nghe cơ thể, không tập khi đang đau, biết dừng lại khi khớp có dấu hiệu bất thường.
Nếu còn băn khoăn về bài tập phù hợp, người bệnh nên tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa hoặc chuyên gia vật lý trị liệu để được hướng dẫn chi tiết. Một chương trình tập cá nhân hóa, điều chỉnh phù hợp với tình trạng sức khỏe sẽ giúp người bệnh vừa nâng cao thể lực vừa kiểm soát gút hiệu quả, tránh rơi vào “bẫy” tập sai gây hại.
