Bệnh tả là một loại nhiễm trùng đường ruột do vi khuẩn Vibrio cholerae gây ra, thường lây lan qua nước hoặc thực phẩm bị nhiễm bẩn. Sau khi con người tiêu thụ vi khuẩn này, nó sẽ sản sinh ra độc tố gây rối loạn quá trình hấp thụ nước trong ruột, dẫn đến tình trạng mất nước nghiêm trọng. Các triệu chứng bao gồm tiêu chảy cấp, nôn mửa và mất nước nhanh chóng, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị kịp thời.

Vì sao bệnh tả dễ bùng phát sau bão?

Nguồn nước ô nhiễm: Nước lũ mang theo rác thải, xác động vật, chất thải công nghiệp và sinh hoạt, làm ô nhiễm nguồn nước dùng cho sinh hoạt và hệ thống cấp nước sạch.

Vệ sinh kém: Khi điều kiện vệ sinh không được đảm bảo, chất thải của người bệnh có thể dễ dàng làm lây lan vi khuẩn qua nước uống và thực phẩm.

Thiếu nước sạch: Nhiều vùng sau bão không còn nguồn cung cấp nước sạch, buộc người dân phải sử dụng nước từ các nguồn không đảm bảo, làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh.

Biểu hiện của bệnh tả

Vi khuẩn Vibrio cholerae là nguyên nhân gây ra bệnh tả ở người. Vibrio cholerae có hình cong như dấu phẩy và phát triển tốt trong môi trường kiềm có nhiều dinh dưỡng như nước, thực phẩm hoặc cơ thể các động vật biển (cá, cua, sò…). Trong điều kiện nhiệt độ lạnh, phẩy khuẩn tả có thể sống từ vài ngày đến 2 – 3 tuần. Tuy nhiên chúng có thể bị tiêu diệt ở nhiệt độ 80°C trong 5 phút bằng hóa chất khử khuẩn thông thường hoặc trong môi trường acid.

Độc tố cholerae do vi khuẩn tả sản sinh trong ruột non là yếu tố chính gây bệnh. Độc tố này liên kết với thành ruột, cản trở quá trình hấp thụ của natri và clorua, khiến cơ thể tiết ra một lượng nước lớn, dẫn đến tiêu chảy và mất nước, điện giải nghiêm trọng.

Các biểu hiện chính của bệnh tả

• Tiêu chảy dữ dội: Không đau bụng, phân lỏng như nước vo gạo, không có nhầy máu.
• Nôn mửa: Ban đầu nôn thức ăn, sau đó là nước trong.
• Không sốt: Bệnh nhân thường không sốt và ít đau bụng.
• Mất nước nặng: Mắt trũng, da nhăn nheo, mạch nhanh, tụt huyết áp, giảm lượng nước tiểu, người mệt lả, chuột rút.
• Biểu hiện đặc biệt: Da có thể chuyển sang màu xanh xám – từng được gọi là “cái chết xanh” do mất nước trầm trọng.

Diễn biến của bệnh tả

• Thời kỳ ủ bệnh: Từ vài giờ đến 5 ngày.
• Thời kỳ khởi phát: Đầy bụng, sôi bụng, tiêu chảy nhẹ.
• Thời kỳ toàn phát: Tiêu chảy liên tục với khối lượng lớn, từ 10 đến 20 lít/ngày, nôn nhiều, mất nước nghiêm trọng.
• Thời kỳ hồi phục: Nếu được bù đủ nước và điều trị kháng sinh phù hợp, bệnh thường khỏi sau 1 – 3 ngày.

Các biện pháp phòng ngừa bệnh tả

Để ngăn chặn sự bùng phát và lây lan bệnh tả, cần thực hiện các biện pháp sau:

1. Đảm bảo nguồn nước sạch

• Đun sôi nước trước khi sử dụng để tiêu diệt vi khuẩn.
• Ưu tiên dùng nước đóng chai hoặc từ nguồn cung cấp đáng tin cậy.
• Lọc nước và khử trùng nước bằng thiết bị lọc hoặc hóa chất như Chloramine B.

2. Giữ gìn vệ sinh cá nhân và thực phẩm

• Rửa tay thường xuyên với xà phòng hoặc dung dịch sát khuẩn, nhất là trước khi ăn, sau khi đi vệ sinh.
• Ăn uống hợp vệ sinh: Nấu chín kỹ, tránh dùng thực phẩm nhiễm nước lũ hoặc không rõ nguồn gốc.
• Bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh hoặc nơi khô ráo, tránh để tiếp xúc với nước lũ.

3. Xử lý kịp thời khi có dấu hiệu bệnh

• Liên hệ ngay với cơ sở y tế nếu có người xuất hiện triệu chứng tiêu chảy, nôn mửa, mất nước.
• Cách ly người bệnh và thực hiện các biện pháp vệ sinh nghiêm ngặt như rửa tay, khử trùng đồ dùng ăn uống.

Bệnh tả là bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, diễn tiến nhanh, có thể gây biến chứng nặng. Để phòng bệnh hiệu quả, người dân ở cùng có nguy cơ cao hoặc thường xuyên chịu ảnh hưởng bởi thiên tai, bão lũ nên tiêm vaccine phòng bệnh tả. Bên cạnh đó duy trì thói quen ăn chín, uống sôi, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm và cung cấp đủ dinh dưỡng là những biện pháp cần thiết để bảo vệ sức khỏe khỏi dịch bệnh đường tiêu hóa nguy hiểm như bệnh tả.