1. Vai trò của hóa trị trong điều trị ung thư
Hoá trị là phương pháp điều trị sử dụng thuốc chống ung thư (chất độc phá hủy tế bào) để tiêu diệt tế bào ung thư. Hóa trị hoạt động bằng cách tiêu diệt và ngăn chặn sự phát triển và phân chia của tế bào ung thư. Các bệnh ung thư khác nhau được điều trị bằng các loại thuốc hóa trị khác nhau. Những loại thuốc này được sử dụng đơn lẻ hoặc kết hợp với các loại thuốc khác, tùy thuộc vào phương pháp điều trị ung thư.
Hóa trị được sử dụng để:
– Thu nhỏ khối u trước khi xạ trị hoặc phẫu thuật.
– Để loại bỏ tế bào ung thư còn sót lại sau khi xạ trị hoặc phẫu thuật và ngăn ngừa ung thư tái phát.
– Làm chậm sự tiến triển của bệnh và giảm các triệu chứng sau này.
Nhiều bệnh nhân ung thư lo lắng khi nghĩ đến những phản ứng phụ nặng nề của hóa trị.
Mặc dù hóa trị có hiệu quả đối với nhiều bệnh nhân nhưng nó lại khiến nhiều người lo lắng và sợ hãi vì tác dụng phụ tiềm ẩn có thể làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh. Tuy nhiên hầu hết các tác dụng phụ của hóa trị đều thoáng qua, nghĩa là sẽ hết sau khi kết thúc điều trị.
2. Hóa trị có phải là bệnh đã đến giai đoạn cuối?
Tùy từng loại ung thư và giai đoạn của khối u bác sĩ sẽ lựa chọn các phương pháp khác nhau như phẫu thuật, xạ trị hoặc hóa trị…
Ví dụ, phẫu thuật chủ yếu để điều trị tại chỗ, nếu khối u đã di căn sang các cơ quan khác thì việc điều trị toàn thân phải được thực hiện thông qua hóa trị. Tuy nhiên, đối với các bệnh ung thư máu như bệnh bạch cầu, hóa trị là lựa chọn điều trị ưu tiên. Vì vậy, hóa trị không phải chỉ được sử dụng ở giai đoạn cuối của ung thư.
Ngày nay, hóa trị thậm chí còn được sử dụng phổ biến ở ung thư giai đoạn đầu để nâng cao hiệu quả của phẫu thuật như hóa trị được thực hiện trước khi phẫu thuật để thu nhỏ khối u, nhằm tăng tỷ lệ thành công của phẫu thuật. Đối với ung thư vú hoặc ung thư phổi dễ di căn, hóa trị bổ trợ bổ sung sau phẫu thuật có thể làm giảm nguy cơ di căn hoặc tái phát của khối u trong tương lai.
3. Rụng tóc là phản ứng bất lợi của hóa trị
Hóa trị sử dụng hóa chất để ngăn chặn sự phát triển của tế bào ung thư và khiến tế bào ung thư trải qua quá trình apoptosis (chết tế bào theo chương trình). Tuy nhiên, nó cũng làm tổn thương các tế bào bình thường bao gồm rụng tóc nhiều, nôn mửa và tổn thương niêm mạc miệng. Trên thực tế, các phản ứng bất lợi do các loại thuốc hóa trị khác nhau gây ra là khác nhau.
Lấy ví dụ, sau 1 đến 2 đợt dùng thuốc hóa trị (doxorubicin), tỷ lệ rụng tóc gần như là 100%, nhưng với vinorelbine (như vinorelbine và vinorelbine) phản ứng bất lợi chính là bạch cầu thấp và các triệu chứng về đường tiêu hóa, hiếm khi gây rụng tóc nghiêm trọng.
Trước tiên, bệnh nhân có thể trao đổi với bác sĩ về các phản ứng bất lợi mà họ lo lắng nhất. Trên cơ sở đạt được hiệu quả điều trị, bác sĩ có thể lựa chọn kế hoạch điều trị thích hợp để tránh dùng thuốc có các phản ứng bất lợi cụ thể.
Rụng tóc là một phản ứng phụ thường gặp của hóa trị.
4. Hóa trị có cần phải nhập viện?
Các loại thuốc hóa trị thời kỳ đầu có thể gây nôn mửa dữ dội, bệnh nhân sẽ rất yếu và thường xuyên phải nhập viện, nhưng hiện nay có nhiều loại thuốc có thể làm giảm đáng kể các phản ứng phụ do nôn mửa nên không nhất thiết phải nhập viện để hóa trị. Tuy nhiên, điều này còn tùy thuộc vào tình trạng thể chất của bệnh nhân.
Một ví dụ khác là bệnh nhân ung thư đại trực tràng sử dụng thuốc hóa trị 5-FU cần được truyền liên tục trong 24 giờ, thậm chí 48 giờ nên phải nhập viện ở giai đoạn đầu.
5. Nên thay đổi chế độ ăn uống như thế nào trong quá trình hóa trị?
Trong quá trình hóa trị, điều quan trọng là người bệnh phải duy trì chế độ ăn uống cân bằng và lành mạnh. Chỉ ăn thực phẩm đã nấu chín (tất cả các loại trái cây và rau quả nên được nấu chín hoặc gọt vỏ) để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn, vì cơ thể và hệ thống miễn dịch của người bệnh sẽ ở trạng thái suy yếu trong suốt quá trình điều trị.
