1.Đặc điểm và công dụng chữa bệnh của phật thủ
Phật thủ là loài cây nhỏ hay cây nhỡ, thẳng, có gai ngắn và cứng ở dưới lá. Lá mọc so le, hình bầu dục hoặc hình trứng; gốc hơi thuôn, đầu tù, mép có răng cưa, hai mặt nhẵn và cuống lá không có cánh. Hoa mọc riêng lẻ hay chùm 2 -3 hoa; đài và tràng 5, nhị nhiều, bầu hình trứng.
Quả có noãn rời nhau ở gần gốc, cong và cụp vào trong ở phía trên, nom như bàn tay nhiều ngón; vỏ ngoài sần sùi, khi chín màu vàng, ruột trắng xốp.
Bộ phận dùng làm thuốc là lá, rễ và quả (quả để nguyên, chưng hoặc thái phiến dày 3mm, phơi âm can cho khô).
Phật thủ chữa chứng ăn không tiêu, đầy bụng.
Theo Đông y, dược liệu có vị đắng, cay, thơm, tính ấm; lợi về kinh can, vị, phế. Có tác dụng sơ can giải uất, lý khí hóa đờm, hòa vị chỉ thống.
Dùng cho các trường hợp đau tức vùng liên sườn, vùng thượng vị, buồn nôn, nôn, viêm họng, hen phế quản nhiều đờm, khó thở. Tuy nhiên người âm hư hỏa vượng cần thận trọng.
Theo kết quả nghiên cứu của y học hiện đại: Phật thủ có tác dụng giải trừ sự co thắt cơ trơn, hạ huyết áp, cắt cơn suyễn và tăng cường chức năng tiêu hóa.
2. Một số cách dùng phật thủ để chữa bệnh:
Trị ăn không tiêu, vùng gan và dạ dày đau tức:
- Cách 1: Phật thủ tươi 12-15g (khô 6g); hãm nước sôi uống thay trà trong ngày.
- Cách 2: Phật thủ khô, huyền hồ sách – mỗi thứ 6g; sắc với nước, chia 2-3 lần, uống trong ngày.
- Cách 3: Phật thủ khô 6g, thanh bì 9g, xuyên luyện tử 6g; sắc với nước, chia 2-3 lần, uống trong ngày.
Chữa đau dạ dày do lạnh:
Phật thủ khô 15g, gạo tẻ sao vàng 30g; sắc nước uống ngày 3 lần. Hoặc nấu cháo ăn.
Chữa ho có đờm:
Phật thủ tươi 40g (khô 15g), đường phèn 15g, hấp cách thủy khoảng nửa giờ; chia 2-3 lần ăn trong ngày. Cũng có thể chỉ cần nhai cùi liền cả vỏ, nuốt dần nước, đờm sẽ tan dần và khí đỡ xông ngược lên, nhờ vậy mà hết ho.
Phật thủ chữa ho nhiều đờm.
Chữa đau bụng do tỳ vị hư hàn:
Phật thủ và thanh yên tươi – mỗi thứ 100g (khô 40g), rượu trắng 2 lít; thanh yên và phật thủ thái nhỏ, ngâm với rượu, khoảng 15 ngày sau là có thể dùng; hàng ngày uống 2 lần, mỗi lần khoảng 5-10ml.
Chữa nấc, phiên vị (ăn vào nôn ngược trở ra):
Vỏ quả phật thủ tươi, cắt nhỏ, trộn đều với đường; ăn ngày 3-4 lần, mỗi lần vài miếng (nhai, nuốt dần).
Giải say rượu:
Phật thủ tươi 30g (khô 10g); sắc nước uống.
Lưu ý: Đối với các chứng kể trên, nếu không có quả, có thể thay thế bằng lá, vẫn có tác dụng tương đối tốt.
