1. Nhu cầu canxi thay đổi theo từng giai đoạn

Nhu cầu canxi mỗi ngày phụ thuộc vào độ tuổi, giới tính, tình trạng sinh lý và mức độ hấp thu. Theo khuyến nghị, trẻ em 1-3 tuổi cần khoảng 500 mg/ngày, người lớn từ 19-50 tuổi cần 1.000 mg/ngày, trong khi phụ nữ mang thai và người trên 50 tuổi có thể cần tới 1.200 – 1.500 mg/ngày. Nhu cầu này nên được đáp ứng chủ yếu từ thực phẩm như sữa, cá nhỏ nguyên xương, rau xanh, hạt, đậu nành… Tuy nhiên, không phải ai cũng hấp thu đủ dinh dưỡng từ ăn uống.

Các đối tượng sau thường cần bổ sung canxi đường uống:

• Người ăn kiêng nghiêm ngặt.
• Trẻ em/thiếu niên đang trong giai đoạn phát triển.
• Người lớn tuổi bị suy giảm hấp thu.
• Phụ nữ tiền mãn kinh hoặc sau mãn kinh.
• Người bị loãng xương, gãy xương.
• Người có bệnh lý tiêu hóa mạn tính.
• Bệnh nhân mắc bệnh mạn tính phải sử dụng corticoids kéo dài…

Thời gian uống có thể kéo dài từ vài tuần đến vài tháng, tùy theo mức độ thiếu hụt và mục tiêu điều trị. Dù vậy, nếu không đánh giá lại thường xuyên, uống canxi kéo dài không kiểm soát có thể dẫn đến thừa canxi, gây lắng đọng ở thận, mạch máu hoặc làm rối loạn hấp thu các khoáng chất khác.

Thực tế, có nhiều trường hợp bổ sung quá mức hoặc không cần thiết, nhất là ở người khỏe mạnh, ăn uống đầy đủ. Do đó, trước khi quyết định kéo dài thời gian uống canxi, cần đánh giá lại tổng lượng canxi từ khẩu phần ăn, tình trạng sức khỏe, và có nên duy trì hay không.

2. Khi nào cần ngưng bổ sung canxi?

Không có một mốc thời gian chung cho tất cả mọi người về việc nên ngưng uống canxi sau bao lâu. Thay vào đó, việc dừng bổ sung phụ thuộc vào mức độ đáp ứng điều trị và xét nghiệm kiểm tra. Nếu đã đạt được nồng độ canxi máu bình thường và lượng canxi trong khẩu phần ăn hằng ngày đã đủ, bác sĩ có thể chỉ định ngưng hoặc giảm liều.

Một dấu hiệu cho thấy có thể ngưng bổ sung là khi bệnh lý nền đã được kiểm soát, ví dụ: Loãng xương đã ổn định với thuốc điều trị chính, hoặc trẻ em đã đạt tăng trưởng chiều cao tốt nhờ dinh dưỡng và vận động. Trong những trường hợp này, tiếp tục bổ sung liều cao có thể không còn cần thiết.

Ngoài ra, nếu xuất hiện các dấu hiệu của thừa canxi như buồn nôn, táo bón, đau dạ dày, đi tiểu nhiều, khát nước liên tục, cần ngưng ngay và kiểm tra nồng độ canxi máu.

Lạm dụng bổ sung trong thời gian dài có thể dẫn đến tăng canxi huyết, hình thành sỏi thận hoặc vôi hóa mạch máu – những biến chứng có thể tránh được nếu dùng đúng liều, đúng thời gian.

Một số chuyên gia khuyến nghị bổ sung theo đợt, ví dụ dùng 2 – 3 tháng, nghỉ 1 tháng, đặc biệt ở người cao tuổi hoặc phụ nữ sau mãn kinh. Tuy nhiên, chỉ định cụ thể cần được cá nhân hóa và theo dõi bởi bác sĩ để đảm bảo hiệu quả, an toàn lâu dài.

3. Bổ sung canxi bao lâu là đủ trong từng đối tượng?

Nếu có chẩn đoán thiếu canxi (qua xét nghiệm hoặc đánh giá chế độ ăn), thường cần bổ sung từ 1 – 3 tháng tùy mức độ thiếu hụt.

Thường bổ sung suốt thai kỳ và giai đoạn cho con bú, nhưng cần đánh giá định kỳ để điều chỉnh liều và tránh quá liều.

Có thể cần bổ sung canxi lâu dài nhưng nên phối hợp với vitamin D và thuốc điều trị loãng xương khác. Không nên tự ý kéo dài quá 3–6 tháng mà không tái khám hoặc kiểm tra nồng độ canxi máu và chức năng thận.

Nếu ăn uống đủ dinh dưỡng từ thực phẩm, không cần bổ sung. Không nên “uống cho chắc” mà không có lý do rõ ràng.

4. Lưu ý khi bổ sung canxi để tránh rủi ro

Nhiều người uống canxi kéo dài mà không hề đánh giá lại nhu cầu, dễ dẫn đến tình trạng dư thừa.

Vitamin D giúp tăng hấp thu canxi tại ruột. Nếu thiếu vitamin D, uống canxi sẽ kém hiệu quả.

Canxi nên chia 2 lần/ngày, uống sau ăn, tránh uống cùng sắt, kẽm hoặc thực phẩm chứa nhiều oxalat (như trà, rau bina) vì sẽ làm giảm hấp thu.

Nếu đang điều trị bệnh lý cần bổ sung canxi kéo dài, cần xét nghiệm máu và kiểm tra chức năng thận theo hướng dẫn của bác sĩ.

Bổ sung canxi chỉ là biện pháp hỗ trợ. Điều quan trọng là duy trì khẩu phần ăn giàu canxi tự nhiên, vận động hợp lý, tiếp xúc nắng sáng cũng là yếu tố giúp hấp thu và sử dụng canxi hiệu quả hơn.