Chanh (Citrus limon) là một loại trái cây họ cam quýt phổ biến. Trong khi cùi và nước cốt chanh được sử dụng nhiều nhất thì vỏ chanh lại có xu hướng bị loại bỏ. Tuy nhiên, vỏ chanh có chứa nhiều chất xơ, vitamin, chất chống oxy hóa, có thể giúp ích cho răng, tim mạch và hệ miễn dịch khỏe mạnh.
Dưới đây là một số lợi ích của vỏ chanh đối với sức khỏe:
1. Vỏ chanh có giá trị dinh dưỡng cao
Mặc dù được ăn với số lượng nhỏ nhưng vỏ chanh lại rất bổ dưỡng. Vỏ chanh chứa một lượng lớn chất xơ và vitamin C, cung cấp 9% giá trị hàng ngày chỉ trong 1 thìa canh (6 gam). Ngoài ra, vỏ chanh còn chứa một lượng nhỏ canxi, kali và magiê. D-limonene, một hợp chất tạo nên mùi thơm đặc trưng của chanh, cũng được tìm thấy trong vỏ và có thể mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe của loại quả này.
2. Có thể hỗ trợ sức khỏe răng miệng
Sâu răng và nhiễm trùng nướu là những bệnh răng miệng phổ biến do vi khuẩn như Streptococcus mutans gây ra. Vỏ chanh có chứa chất kháng khuẩn có thể ức chế sự phát triển của vi sinh vật. Trong một nghiên cứu, các nhà khoa học đã xác định được 4 hợp chất trong vỏ chanh có đặc tính kháng khuẩn mạnh mẽ và chống lại các vi khuẩn gây bệnh răng miệng thông thường một cách hiệu quả. Hơn nữa, một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất vỏ chanh chống lại hoạt động của Streptococcus mutans, với liều cao hơn sẽ hiệu quả hơn.
Vỏ chanh có nhiều lợi ích cho sức khỏe.
3. Giàu chất chống oxy hóa
Chất chống oxy hóa là các hợp chất thực vật có tác dụng ngăn ngừa tổn thương tế bào bằng cách chống lại các gốc tự do trong cơ thể. Vỏ chanh có nhiều chất chống oxy hóa, bao gồm D-limonene và vitamin C.
Việc hấp thụ các chất chống oxy hóa flavonoid như D-limonene có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc một số bệnh, chẳng hạn như bệnh tim và đái tháo đường type 2. Một nghiên cứu trong ống nghiệm xác định rằng vỏ chanh có hoạt tính chống oxy hóa mạnh hơn vỏ bưởi hoặc quýt.
Các nghiên cứu trên động vật cũng cho thấy D-limonene làm tăng hoạt động của một loại enzyme giúp giảm căng thẳng oxy hóa. Căng thẳng oxy hóa có liên quan đến tổn thương mô và đẩy nhanh quá trình lão hóa. Ngoài ra, vitamin C trong vỏ chanh hoạt động như một chất chống oxy hóa mạnh mẽ và tương tự như vậy giúp tăng cường sức khỏe hệ miễn dịch.
4. Có thể có đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm
Vỏ chanh có một số đặc tính kháng khuẩn và kháng nấm. Đáng chú ý, một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy, loại vỏ này đã gây hại đáng kể và làm giảm sự phát triển của vi khuẩn kháng kháng sinh. Một nghiên cứu khác trong ống nghiệm cho thấy chiết xuất vỏ chanh có tác dụng chống lại loại nấm kháng thuốc gây nhiễm trùng da. Tuy nhiên vẫn cần có những nghiên cứu trên con người.
5. Tăng cường hệ thống miễn dịch
Chiết xuất vỏ chanh có thể tăng cường hệ thống miễn dịch do hàm lượng flavonoid và vitamin C. Một nghiên cứu kéo dài 15 ngày cho cá dùng vỏ chanh khử nước cho thấy phản ứng miễn dịch được cải thiện. Hơn nữa, đánh giá của 82 nghiên cứu cho thấy rằng 1–2 gam vitamin C mỗi ngày làm giảm mức độ nghiêm trọng và thời gian của bệnh cảm lạnh thông thường 8% ở người lớn và 14% ở trẻ em. Vitamin C cũng tích lũy trong thực bào, một loại tế bào tiêu hóa các hợp chất có hại.
6. Có thể tăng cường sức khỏe tim mạch
Huyết áp cao, cholesterol cao và béo phì đều là những yếu tố nguy cơ gây ra bệnh tim, là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu. Nghiên cứu cho thấy các hợp chất như flavonoid, vitamin C và pectin – chất xơ chính trong vỏ chanh – có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh.
Đánh giá của 14 nghiên cứu trên 344.488 người cho thấy rằng mức tăng trung bình 10 mg flavonoid mỗi ngày giúp giảm 5% nguy cơ mắc bệnh tim. Ngoài ra, trong một nghiên cứu trên chuột mắc bệnh béo phì, D-limonene làm giảm lượng đường trong máu, chất béo trung tính và cholesterol LDL (có hại), đồng thời tăng cholesterol HDL (có lợi). Một nghiên cứu kéo dài 4 tuần ở 60 trẻ thừa cân đã ghi nhận rằng bổ sung bột chanh (có chứa vỏ) giúp giảm huyết áp và cholesterol LDL (có hại). Pectin trong vỏ chanh cũng có thể làm giảm mức cholesterol bằng cách tăng bài tiết axit mật do gan sản xuất và liên kết với cholesterol.
7. Có thể có đặc tính chống ung thư
Vỏ chanh có thể có một số đặc tính chống ung thư. Ví dụ, hấp thụ flavonoid có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc một số loại ung thư và vitamin C, có thể thúc đẩy sự phát triển của các tế bào bạch cầu, giúp loại bỏ các tế bào ung thư đột biến.
D-limonene cũng có thể có đặc tính chống ung thư, đặc biệt là chống ung thư dạ dày. Một nghiên cứu trong ống nghiệm cho thấy hợp chất này giúp tiêu diệt tế bào ung thư dạ dày. Tương tự, một nghiên cứu kéo dài 52 tuần trên chuột ghi nhận rằng nồng độ D-limonene khác nhau có thể ức chế ung thư dạ dày bằng cách tăng tỷ lệ tử vong của các tế bào bị đột biến. Tuy nhiên, vỏ chanh không nên được coi là phương pháp điều trị hoặc chữa bệnh ung thư.
8. Có thể điều trị sỏi mật
Một số nghiên cứu cho thấy D-limonene có thể giúp điều trị sỏi mật – cặn cứng có thể phát triển trong túi mật. Trong một nghiên cứu ở 200 người bị sỏi mật, 48% những người được tiêm dung môi D-limonene đã biến mất hoàn toàn sỏi mật, cho thấy phương pháp điều trị này có thể là một giải pháp thay thế hiệu quả cho phẫu thuật. Tuy nhiên, cần có thêm nghiên cứu về D-limonene trong vỏ chanh có thể làm tan sỏi mật hay không.
